Լույսի բեկումը, ոսպնյակներ

Լույսի բեկումը: Ջրով լցված ապակե բաժակի մեջ իջեցված մատիտը կամ գդալը կողքից դիտելիս թվում է ջարդված: Դրա պատճառը լույսի բեկումն է:
Լույսի բեկման անկյունը կազմված է բեկված ճառագայթով և երկու միջավայրերի բաժանման սահմանագծին լույսի անկման կետում տարված ուղղահայացով:

Գրականության հղումը էջ 78, 79

Հարցեր

1. Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:

Մի թափանցիկ միջավայրից մյուսի մեջ անցնելու
ժամանակ լույսը բեկվում է. անկման կետում լույսի
ճառագայթը փոխում է իր ուղղությունը։ Օրինակ, երբ
լույսի ճառագայթը օդից անցնում է ջրի մեջ, ջրի մակերևույթի վրա՝ անկման կետում, փոխում է իր ուղղությունը բեկում է:
Լույսի բեկման անկյունը կազմված է բեկված ճառագայթով և երկու միջավայրերի բաժանման սահմանագ ծին լույսի անկման կետում տարված ուղղահայացով։

Տարբերությունը այն է, որ լույսի բեկում ցույց է տալիս կոտրած իր իսկ, լույսի անդրադարձումը ցույց է տալիս նույն բանը։

2. Ի՞նչ է ոսպնյակը:

Ոսպնյակ է կոչվում թափանցիկ, սովորաբար ապակե մարմինը, որը երկու կողմից սահմանափակված է գնդային մակերևույթներով:

3. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:

F կետը, որում, ոսպնյակում բեկվելուց հետո, հավաքվում են գլխավոր օպտիկական առանցքին զուգահեռ ճառագայթները, եթե ոսպնյակը հավաքող է, կամ ճառագայթների մտովի շարունակությունները, եթե ոսպնյակը ցրող է, կոչվում է ոսպնյակի գլխավոր կիզակետ:

ԿԱԼԱԲՐԻԱՑԻ ՏՂԱՆ

• Բացատրիր բառերը՝ բառարանի օգնությամբ.
  
  թուխ – սևին տվող մուգ գույնի, մուգ գորշագույն
  թավ – խիտ, խիտ առ խիտ, հոծ
  նորեկ – տվյալ վայրը՝ տեղը նոր եկած մարդ
  բարձրաբերձ – շատ՝ չափազանց բարձր
  անվեհեր – ոչ վեհերոտ, անվախ, աներկյուղ
  փառապանծ – փառավոր ու պանծալի
  հանդգնել – հանդգնություն անել՝ ցուցաբերել, համարձակվել
  վիճակվել – հանդիպել

• Կալաբրիացի տղան Թուրինում այնպես պիտի զգա իրեն, ինչպես իր տանը և Թուրինցի տղան էլ Կալաբրիայում պիտի զգա ինչպես սեփական տանը, մեր երկրին վիճակվել է կռվել շուրջ հիսուն տարի, և երեսուն հազար իտալացիներ դրա համար տվել են իրենց կյանքը։ — Փորձիր մեծերի օգնությամբ համեմատել այս հատվածը Հայաստանի իրավիճակի հետ: Ի՞նչ կարևոր պատգամ կա ուսուցչի խոսքում, և ինչքանո՞վ ենք մենք հետևում այդ պատգամին:

Իմ կարծիքով Արցախցին պետք է Երևանում զգա ինչպես իր տանը, իսկ Երևանցին էլ պետք է Արցախում զգա ինչպես իր տանը։ Հայաստանը 30 տարի եղել է պատերազմի մեջ և այդ 30 տարում մենք տվել ենք 20000 զոհ։ Պատգամն այն է, որ յուրաքանչյուր մարդ պետք է իր երկրում արարի և ապրի։

Դասարանական աշխատանք․ 29․04․2021

1106. Իրար հաջորդող ո՞ր երկու բնական թվերի միջև է գտնվում կոտորակը.

 ա) 3,2

3 < 3, 2 < 4

գ) 75,32

75 < 72,32 < 76

ե) 5689,1

5689 < 5689,1 < 5690

1107. Կոտորակները դասավորե՛ք աճման կարգով. 60,325 , 11,2 , 28,43 , 60,32 , 11,56 , 3291,83 , 5,6

5,6, 11,2, 11,56, 28,43, 60,32, 60,325, 3291,83

1109. Կոորդինատային առանցքի վրա երկու թվերից ո՞րն է ավելի աջ տեղադրված.

ա) 6,37­ը, թե՞ 6,375­ը

6,375

գ) 293,4­ը, թե՞ 294,3­ը

294,3

ե) –31,72­ը, թե՞ 18,6­ը

18,6

1116. Չորս երեխաներ դեղձ էին քաղում։ Նրանցից առաջինը քաղեց բոլոր քաղված դեղձերի 0,2 մասը, երկրորդը՝ մնացածի 0,5 մասը, երրորդը՝ երկրորդի քաղածի 0,5 մասը, չորրորդը քաղեց 32 դեղձ։ Առաջին երեք երեխաներն իրենց քաղած դեղձերը լցնում էին արկղերի մեջ, չորրորդը՝ զամբյուղի մեջ։ Քանի՞ դեղձ դրվեց արկղերի մեջ.

128

1119. Նավակի արագությունը գետի հոսանքի ուղղությամբ 15 3/5 կմ/ժ է, իսկ հոսանքին հակառակ՝ կմ/ժ։ Որքա՞ն է գետի հոսանքի արագությունը։

Leçon 19

1. un tigre, une girafe, un loup, un bouquet, une rose, une tulipe, une marguerite

2. Une rose, la rose est rouge, Une fleur, la fleur est blanc

3. chat, chien, chevre, cheval

4. Le chat est sous la table

5. C’est une rose. La rose est rouge. C’est une balle La balle est verte.

6. Voici une souris. Elle est grise. Voilà un loup. Il est gris.

Դժբախտ դեպք

• Գտիր տրված բառերի հոմանիշներ՝ օգտվելով բառարանից.
  
  ամբոխ-ժողովուրդ, խառնամբոխ
  զուր-նանիր,ունայն
  սաղավարտ-կորդակ,գլխապան
  ճաղատ-հերաթափ,հերատ
  հեկեկալ-հեծկլտալ,լալ,արտասվել
  կառեթ-ծածկակառք
  հեծկլտոց-հեծեծանք
  գունատ-դժգույտ,տմույն
  
• Քո կարծիքով ինչու՞ է այս պատմությունը ընդգրկված «Սիրտը» վիպակի մեջ:

Որորվհետև այս պատմության գլխավոր իմաստը մարդու սիրտը և բարությունն է։

Մեր ուսուցիչը

• Բնութագրիր ուսուցչին՝ հիմնավորելով պատասխանդ տեքստից բերած մեջբերումներով:

Ուսուցիչը գիտեր ճիշտ վարվել երեխաների հետ, սիրալիր էր, բարի և հնարամիտ

• Քո կարծիքով ուսուցչի խոսքը ի՞նչ ազդեցություն ունեցավ սովորողների վրա. առանձնացրու նրա խոսքերից ամենակարևորը՝ հիմնավորելով:

Ուսուցչի խոսքը երեխաների համար շատ կարևոր էր, որովհետև նա ոչ թե պատժում էր երեխաներին վատ բան անելու համար, այլ բացատրում, սովորեցնում, որ չպետք է անել։

• Ուսուցիչներիցդ ո՞վ է այդպես ազդեցիկ քեզ համար. Ինչու՞:

Իմ ուսուցիչներից ամենա ազդեցիկը ընկեր Գոհարը և ընկեր Վարդուհին են, որովհետև նրանք նույնպես սխալ քայլերի համար ոչ թե պատժում են, այլ բացատրում, որ չանենք։

Առաջին օրը դպրոցում

• Բացատրիր բառերը՝ բառարանի օգնությամբ. դժկամություն, խռնվել, շքամուտք, տրտմել, աղախին, վշտահար, անձուկ, խռիվ մազեր, անմորուս, ալեխառն, ուղղաձիգ, ջանք:
  
  Դժկամություն-դժկամ լինելը
  Խռնվել-[կրավորական և չեզոք բայ] Խռնել
  Շնքամուտք-շքամուտքի, շքամուտքեր
  Տրտմել-Տրտում դառնալ
  Աղախին-Վարձու տնային աշխատող կին
  Վշտահար-Վշտից տանջված՝ տանջվող, ծանր վշտի ենթարկված, վշտաբեկ
  Անձուկ-Նեղ, նեղվածք
  Խռիվ մազեր-Ծառերի՝ թփերի չոր ճյուղեր, Մազերի խճճվածք
  Անմորուս-Տե՛ս Անմորուք
  Ուղղաձիգ-Նույնն է՝ Ուղղահայաց: Ուղիղ ձգվող, ուղիղ գիծ՝ մակերես կազմող
  Ալեխառն-Սպիտակի հետ խառն, սպիտակախառն
  Ջանք-Որևէ բանի համար անհրաժեշտ մտավոր, ֆիզիկական ու հոգեկան լարում, ճիգ
  
• Պատմիր, թե ինչը կամ ում ես կարոտում կրտսեր դպրոցից, ինչը կամ ում քեզ հետ կբերեիր Միջին դպրոց, ինչպե՞ս ես հարմարվել նոր միջավայրին:

Ես կրտսեր դպրոցից շատ եմ կարոտել ընկեր Տաթևին, և շատ կուզեի նրան հետ բերեի միջին դպրոց։

Իմ առաջին օրերը միջին դպրոցում շատ անսովոր էին և ուսուցիչները նույնպես։ Բայց արդեն համակերպվել եմ միջին դպրոցին և ինձ համար հիմա կրտսեր դպրոցն է անսովոր դարձել։

Տնային աշխատանք․ 28․04․2021

1101․ Համեմատե՛ք կոտորակները.

բ) 72,93 > 73,851

դ) 15,899 > 14,9

զ) 663,0001 < 663,0002

1102․ Համեմատե՛ք կոտորակները.

բ) –0,432 < –1,431

դ) –3,756 > –3,706

զ) –5,555 < –4,999

1103․ Ո՞ր բնական թվերն են գտնվում հետևյալ տասնորդական կոտորակների միջև.

բ) 2,001 և 3,5

3

դ) 1,5 և 3,5

2, 3

զ) 7,1 և 10,2

8, 9, 10

1104․ Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք > կամ < նշանը, որպեսզի ստացված անհավասարությունը ճիշտ լինի.

բ) 99,2 < 98,9

դ) 3,285 > 3,185

1112․ Կատարե՛ք գործողությունները.

ա) 370783 ։ 1081 + (24591 – 1824) ⋅ 5

24591 – 1824 = 22767

370783 ։ 1081 = 343

22767 x 5 = 113835

113835 + 343 = 114178

1113. Անկանոն կոտորակը ներկայացրե՛ք խառը թվի տեսքով.

բ) 321/18

17 15/18

դ) 111/5

22 1/5

Դասարանական աշխատանք․ 28․04.2021

1101. Համեմատե՛ք կոտորակները.

ա) 3,853 > 2,64

գ) 0,382 < 0,45

ե) 78832,91 > 78732,91

1102. Համեմատե՛ք կոտորակները.

ա) –6,73 < –6,81

գ) –11,2 < –11,21

ե) –0,38 < –1,001

1103. Ո՞ր բնական թվերն են գտնվում հետևյալ տասնորդական կոտորակների միջև.

ա) 5,68 և 6,7

6

գ) 7,2 և 8,2

8

ե) 2,833 և 4,11

3, 4

1104. Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք > կամ < նշանը, որպեսզի ստացված անհավասարությունը ճիշտ լինի.

ա) 7,21 > 7,2

գ) 55,3 < 56,4

1111.Եռանկյան մի կողմը 2,6 սմ է։ Երկրորդ կողմը 1,5 սմ‐ով մեծ է առաջինից, իսկ երրորդ կողմը 1,8 սմ­ով մեծ է երկրորդից։ Գտե՛ք եռանկյան պարագիծը։

2,6 + 1,5 = 3,11

3,11 + 1,8 = 4,91

2,6 + 3,11 + 4,91 = 10,62

1113. Անկանոն կոտորակը ներկայացրե՛ք խառը թվի տեսքով.

ա) 25/7

3 4/7

գ) 627/2

313 1/2

Ամփոփիչ աշխատանք․ Համաշխարհային կրոններ

1․ Ի՞նչ էր իրենից ներկայացնում  հեթանոսությունը։

Ըստ էության հեթանոսությունը ՝ հանրային, ազգային կրոն է և իր հիմնական բնույթով տարբերվում է Աբրահամիկ կրոններից՝ քրիստոնեությունից, իսլամից և հուդայականությունից, որոնց հիմանական առանձնահատկությունը հեթանոսությունից այն է, որ ունեն այսպես կոչված հայտնությամբ տրված լինելու էություն։ 

2․ Թվել քրիստոնեական կրոնի պատվիրանները։

1. Ես եմ քո Տեր Աստվածը, ինձանից բացի այլ աստվածներ չպիտի լինեն քեզ համար.
2.Վերևում՝ երկնքում, ներքևում՝ երկրի վրա, և երկրի խորքի ջրերի մեջ եղած որևէ բանի նմանությամբ քեզ կուռքեր չպիտի կերտես.
3.Քո Տեր Աստծո անունը զուր տեղը չպիտի արտասանես.
4.Հիշիր շաբաթ օրը, որպեսզի սուրբ պահես այն.
5.Պատվիր քո հորն ու մորը.
6.Մի սպանիր.
7.Մի շնանար.
8.Մի գողանար.
9.Քո հարևանի դեմ սուտ վկայություն մի տուր․
10.Ոչ քո մերձավորի տան, ոչ նրա ագարակի վրա աչք մի ունեցիր․

3․ Թվել 10 փաստ, որոնք բնորոշ են բուդդայական կրոնին։

1․Բուդդայականությունը կրոն է, որը ծագել է ք.ա. 5-րդ դարում, Հնդկաստանում

2․Այս կրոնի հիմնադիրն է Սիդհարթա Գաուտաման (Բուդդան)․

3․ Բուդդիզմը աշխարհի հնագույն կրոններից է և հանդես է գալիս Արևելքի քաղաքակրթության ընդհանուր հավատալիքների համալիրում:

4․ Որոշ հետազոտողներ բուդդայականությունը համարում են աստվածամերժողական, քանի որ ի տարբերություն քրիստոնեության և իսլամի, այստեղ բացակայում է աստծո առաջնաստեղծ էության, աշխարհի մարդկանց լինելը, բացակայում է հոգու անմահության գաղափարը, դժողքի և դրախտի լինելը։

5․ Մ.թ.ա. I դարում բուդդիզմը բաժանվում է 2 մեծ ուղղությունների՝ հինայանա (նշանակում է փրկության փոքր մարդակարգ՝ փրկվել կարող էին միայն վանականները) և մանայանա (նշանակում է փրկության մեծ մարդակարգ)։ 

6․ Բուդդիստներն ի տարբերություն մնացած հավատքների հետևորդների, չափազանց լավ են վերաբերվում գիտության զարգացմանը: Մի շարք բուդդիստներ պնդում են, որ եթե մի օր գիտությունը կարողանա ամբողջությամբ հերքել հավատքը, նրանք հաշվի կնստեն նոր բացահայտումների հետ:

7․ .Բուդդիզմը բավականին տարածված է, և զիջում է միայն իսլամին, հինդուիզմին և իհարկե քրիստոնեությանը: Բուդդիզմի հետևորդների մոտավոր թիվը 500 մլն. է․

8․ Բուդդիստները դեմ են բռնությանը, սակայն նրանց թույլատրված է սերտել և օգտագործել մարտարվեստի հմտություններ բռնությունը կանխարգելելու համար:

9․ Բուդդիզմում տառապանք հասկացվում է ոչ միայն ֆիզիկապես, այլ նաև «հոգու» տառապանք: Ծնունդը տառապանք է, հիվանդությունը տառապանք է, երությունը տառապանք է, մահը տառապանք է:

10․ Բուդդայական հավատքն ունի 5 պատվիրան՝ չսպանել, չգողանալ, չստել, չխմել գինի և չշնանալ. Եթե նկատեցիք այստեղ որևէ բան չի ասվում «ուրիշ աստվածներին չհավատալու մասին»:

4․ Ներկայացնել մահմեդական կրոնի առաջացման պատմությունը։ Թվել՛ մահմեդական երկրներից մի քանիսը։

Մահմեդը, ուսումնասիրելով հուդայական և քրիստոնեական ուսմունքները, ստեղծել է իր՝ մահմեդական վարդապետությունը: Մահմեդականության երկրներից են՝ Թուրքիան, Ադրբեջան, Իրան, Իրաք, Պակիստան, Եգիպտոս, Եթովպիա, Սաուդյան Արաբիա, Մարոկկո, Քուվեյթ

Տնային աշխատանք․ 26․04․2021

1082․ Ուղղանկյան երկարությունը 36,6 սմ է, իսկ լայնությունը՝ 24,2 սմ։ Եթե նրա երկարությունը 10 անգամ մեծացվի, իսկ լայնությունը 10 անգամ փոքրացվի, որքա՞ն կլինի ստացված ուղղանկյան պարագիծը։

36,6 x 10 = 366,0

24,2 : 10 = 0,242

2 x (366,0 + 0,242) = 732,484

1092. Համեմատե՛ք.

բ) |3 1/4| < |– 4|

դ) |– 12,9| < |– 13|

զ) |-7 2/3| > |20/3|

1094. Խանութ են բերել 2 տ կաղամբ և 800 կգ վարունգ։ Առաջին օրը
վաճառել են կաղամբի 40 %­ը և վարունգի 20 %­ը։ Ո՞ր բանջարեղենից են ավելի շատ վաճառել և քանի՞ անգամ շատ։

2 տ = 2000 կգ

2000 x 40 : 100 = 800

800 x 20 : 100 = 160

Պատ՝ ավելի շատ վաճառել են կաղաբմը, 5 անգամ շատ

1095. Քանի՞ անգամ պակասեց ապրանքի գինը, եթե գինը իջավ՝

ա) 50 % ­ով

2 անգամ

Երուսաղեմի մասին․ Նախագծային աշխատանք

• That means that Jewish people have continuously lived in Jerusalem for more than 3,000 years.

Դա նշանակում է, որ հրեա ժողովուրդը շարունակաբար ապրել է Երուսաղեմում ավելի քան 3000 տարի:

• The Bible doesn’t have the first mention of Jerusalem: that honor goes to the Execration Texts, written 3,800 years ago in Egypt.

Աստվածաշունչը Երուսաղեմի մասին առաջին հիշատակումը չունի. Այդ պատիվը տրվել է Եգիպտոսում 3800 տարի առաջ գրված «Սատարման տեքստերին»:

• Jerusalem has been conquered more than 40 times including by the Persians, the Romans, the Ottoman Turks, and the British Empire.

Երուսաղեմը նվաճել են ավելի քան 40 անգամ, ներառյալ պարսիկները, հռոմեացիները, օսմանյան թուրքերը և Բրիտանական կայսրությունը:

• More than 100 battles have been fought for control of Jerusalem over the course of its history.

Իր պատմության ընթացքում Երուսաղեմը վերահսկելու համար անցկացվել է ավելի քան 100 մարտ:

• Jerusalem is a walled city: its walls are about 2.5 miles long, 40 feet tall, and 8 feet thick.

Երուսաղեմը պարսպապատ քաղաք է. Նրա պարիսպներն ունեն մոտ 2,5 մղոն երկարություն, 40 ոտնաչափ բարձրություն և 8 ոտնաչափ հաստություն:

• There are 34 watchtowers along Jerusalem’s walls, and there are 7 gates for traffic.

Երուսաղեմի պատերի երկայնքով կա 34 դիտակետ, իսկ երթևեկի համար կա 7 դարպաս:

• Municipal law requires all structures to be covered in Jerusalem stone, preserving the historical look of the city.

Քաղաքային օրենսդրությունը պահանջում է, որ բոլոր կառույցները ծածկվեն Երուսաղեմի քարով ՝ պահպանելով քաղաքի պատմական տեսքը:

• Jerusalem’s Mount of Olives is the oldest active burial site in the world and is home to more than 150,000 Jewish graves.

Երուսաղեմի Ձիթապտղի լեռը աշխարհի ամենահին ակտիվ թաղման վայրն է և այնտեղ են գտնվում ավելի քան 150,000 հրեական գերեզմաններ:

• Jerusalem is a holy site for all three Abrahamic faiths, and more than 3.5 million tourists visit every year.

Երուսաղեմը սուրբ վայր է Աբրահամական երեք հավատքների համար, և տարեկան այցելում է ավելի քան 3,5 միլիոն զբոսաշրջիկ:

• There are more than 50 Christian churches, 33 Muslim mosques, and 300 Jewish synagogues in the city.

Քաղաքում կա ավելի քան 50 քրիստոնեական եկեղեցի, 33 մահմեդական մզկիթ և 300 հրեական սինագոգ: