Մաթեմատիկա 30․10․2020

334. Մետաղադրամը գցել են 15 անգամ։ «Զինանիշը» ընկել է 7 անգամ։
Ինչի՞ են հավասար «զինանիշ» ընկնելու և «թիվ» ընկնելու հաճախականությունները։

15 – 7 = 8

Զինանիշը ընկել է 7 անգամ, իսկ թիվը 8

334-րդ խնդրի պայմաններում ինչի՞ են հավասար A (ընկել է
«զինանիշ») և B (ընկել է «թիվ») պատահույթների տեղի ունենալու
հարաբերական հաճախականությունները։

P(A) = 7/15

P(B) = 8/15

338. Դուք վերցնում եք մի թերթիկ 150 համարակալված թերթիկների
տրցակից։ Ինչի՞ է հավասար այն բանի հավանականությունը, որ
վերցված թերթիկի համարը կլինի 99։

P(A) = 1/150

340. Խաղոսկրը գցելիս որքա՞ն է կենտ թիվ բացվելու հավանականությունը։

P(A) = 3/6 = 1/2

342. Զամբյուղում կա 2 կանաչ և 3 կարմիր խնձոր։ Զամբյուղից մեկ
պատահական խնձոր են վերցնում։ Ի՞նչ հավանականություն կա,
որ այդ խնձորը՝ ա) կարմիր է, բ) կանաչ է, գ) դեղին է։

ա) կարմիր է = P(A) = 3/5

բ) կանաչ է = P(B) = 2/5

գ) դեղին է = P(C) = 0/5 = 0

Հիմքեր կամ հիդրօքսիդներ

Հիմքեր կամ հիդրօքսիդներ են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են մետաղի ատոմից և մեկ կամ մի քանի հիդրօքսիլ խմբերից: 

Հիդրոքսիլ խումբ են անվանում մետաղին միացված OH խումբը:
Հիմքերն անվանվում են համապատասխան մետաղի անվանն ավելացնելով հիդրօքսիդ բառը:

Օրինակ KOH՝ կալիումի հիդրոքսիդ
NaOH՝ նատրիումի հիդրոքսիդ
Al(OH)3՝ ալյումինի հիդրոքսիդ
Fe(OH)2,Fe(OH)3՝ երկաթի հիդրոքսիդներ
Հիմքերը լինում են ջրում լուծվող և ջրում չլուծվող։ Ջրում լուծելի հիմքերն անվանում են ալկալիներ։
Ալկալիներ են KOH-ը, NaOH-ը,Ca(OH)2-ը, Ba(OH)2-ը:
Անհամեմատ ավելի մեծ է ջրում չլուծվող հիմքերի թիվը՝ Mg(OH)2, Cu(OH)2, Fe(OH)2 և այլն:

Հարցեր՝

1. Ո՞ր նյութերն են կոչվում հիմքեր:

Դրանք այն նյութեն են որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից և հիդրօքսիլ խմբից

2. Բերել կենցաղում դրանց օգտագործման օրինակներ։

Շինարարությունում կամ ախտահանող նյութերի մեջ։

Домашнее задание

13. Допишите окончания прилагательных.

Алёша получил в подарок ручку. У ручки было золотое перо. 2. На ручке
были написаны золотые слова. 3. В классе только у Алёши есть ручка с золотым пером и золотыми буквами. 4. Учительница поставила двойку золотым пером. 5. Алёша растерянно смотрел на своё золотое перо. 6. У Алёши сегодня не золотая знания. 7. У моего друга золотой характер. 8. У моей бабушки золотые руки.

Գլուխ տասնվեցերորդ. ՔԵԶ ՆՈՐԻՑ ՏՈԻՆ ԿՏԱՆԵՄ

Այժմ լսիր ինձ ու հետո ինձ հետ երգիր։ — Կարո՞ղ ես նկարագրել երկու եղբայրների հարաբերությունը՝ ավագ և կրտսեր. ինչպե՞ս էին իրար հետ հարաբերվում:

Եղբայրները իրար հետ շատ լավ էին շփվում և իրար հետ չէին կռվում։ Հոմերը այնպես էր անում որ Յուլիլիսը միշտ ուրախ լինի և պաշտպանում էր Յուլիլիսին։

Այս անգամ փոքր եղբայրը երգեց մեծի հետ և մինչ նրանք երգում էին, Յուլիսիսը նորից տեսավ գնացքը, նեգրին որը հենվել էր վագոնի եզրին ու ժպտալով ձեռքով էր անում։ Դա ամենահրաշալի բաներից մեկն էր, որ երբևէ պատահել էր Յուլիսիս Մաքոլիին՝ աշխարհում ապրած նրա չորս տարվա կյանքի ընթացքում։ Նա ձեռքով արեց այդ մարդուն, և մարդը պատասխանեց նրա ողջույնին, ոչ թե մի անգամ, այլ բազմաթիվ անգամներ։ Նա այդ կհիշի իր ողջ կյանքում։ — Ինչ կապ ես տեսնում եղբայրների երգի և նեգրին նորից հանդիպելու մեջ: Ինչու՞ կհիշի Յուլիսիսը այդ ողջույնները ամբողջ կյանքում և ինչ կսովորեցնի դա նրան:

Որովհետև մարդիկ չէին նկատում նրան, իսկ նեգրը նկատեց։

29.10.2020 Թ.—ՊԱՏԱՀՈՒՅԹ

313. Ո՞ր իրադարձությունն է պատահական, ո՞րը՝ հավաստի, ո՞րը՝
անհնար.

ա) Գցում են խաղոսկրը. կբացվի 1, 2, 3, 4, 5, 6 թվերից որևէ
մեկը։

հավաստի է
բ) Գնել են մի փոշեկուլ. պարզվել է, որ այն խոտան է։

պատահույթ է
գ) Հայաստանցի մարզիկը կդառնա օլիմպիական խաղերի չեմպիոն։

պատահույթ է
դ) Աքաղաղը ձու է ածել։

անհնար է
ե) Գցել են խաղոսկրը. բացվել է 6 թիվը։

պատահույթ է
զ) Գցել են խաղոսկրը. բացվել է 10 թիվը։

անհնար է
է) Աֆրիկայում Կոնգո գետը ծածկվել է սառույցով։

անհնար է
ը) Անկոչ հյուր է եկել։

պատահույթ է
թ) Հրանոթը կրակել է. լսվել է դղրդյուն։

հավաստի է

319. Քանի՞ ելք ունի այն պատահական փորձը, երբ միաժամանակ նետվում է երկու մետաղադրամ:

4

322-ա․ Կատարե՛ք գործողությունները.

23199 ։ 57 + 4 1/2 x 5 2/3 x 2 / 13 1/2 = 410 7/9

326․ Եռանկյան կողմերի երկարությունները համեմատական են 6, 7, 9 թվերին։ Գտե՛ք եռանկյան կողմերի երկարությունները, եթե նրանցից ամենափոքրն ունի 12 սմ երկարություն։

7 x 12 : 6 = 14

9 x 12 : 6 = 18

Պատ․՝ 12, 14, 18

29.10.2020 Թ.—ՊԱՏԱՀՈՒՅԹ

310․ Հետևյալ իրադարձություններից որո՞նք են պատահույթներ.

ա) Դուք դուրս եք գալիս տնից և հանդիպում եք Ձեր վերևի բնակարանում ապրող հարևանին։

Պատահույթ է

բ) Ուժգին քամի է փչում, իսկ ծառերի տերևները չեն շարժվում։

Պատահույթ չէ

գ) Սեղանի թենիս խաղալիս Դուք հաղթել եք Ձեր ընկերոջը (որը նույնքան լավ է խաղում, որքան Դուք)։

Պատահույթ է

դ) Թռչնակը ներս կթռչի Ձեր սենյակը։

Պատահույթ է

311․ Հետևյալ իրադարձություններից որո՞նք են հավաստի.

ա) Դուք միացրել եք լույսը, իսկ լամպը չի վառվել։

հավաստի չէ

բ) Զամբյուղում 10 խնձոր կար։ Երբ զամբյուղի մեջ դրեցին ևս
մեկ խնձոր, այնտեղ եղավ 11 խնձոր։

հավաստի է

գ) Զամբյուղում 5 տանձ կար։ Երբ զամբյուղի մեջ 4 խնձոր էլ
դրեցին, այնտեղ եղավ 9 խնձոր։

հավաստի է
դ) Հրաձիգը կրակել է և դիպել թիրախին։

հավաստի չէ
ե) Չորս մարդու համար ճաշ պատրաստելիս խոհարարը պղնձի
մեջ լցրեց կես տուփ աղ։ Ճաշը աղի ստացվեց։

հավաստի է

312․ Հետևյալ իրադարձություններից որո՞նք են անհնար.

ա) Դրամը նետելիս ընկել է «զինանիշ»։

անհնար չէ
բ) Գիշերը ծագել է արևը։

անհնար է
գ) Դուրս գալով փողոց՝ Դուք հանդիպել եք Տիգրան Ա արքային։

անհնար է
դ) Հաջորդ շաբաթ վատ եղանակ կլինի։

անհնար չէ
ե) Դուք մուրճով խփել եք ռելսին, և ձայն է հնչել։

անհնար չէ
զ) Հավաքակայանում միայն մարդատար մեքենաներ կան։
Այնտեղից դուրս է գալիս մի ավտոբուս։

անհնար է

318․ Զամբյուղում կան կարմիր, դեղին և կանաչ խնձորներ: Զամբյուղից մի խնձոր են հանում: Ի՞նչ ելքեր ունի այդ պատահական փորձը:

Զամբյուղից հանում են կամ կարմիր, կամ, դեղին, կամ կանաչ

323․ Տրված թվերը բաժանվում են 9-ի։ Որոշե՛ք, թե ինչ թվանշաններ պիտի գրված լինեն աստղանիշերի տեղում.

3528, 2187, 1197, 3465։

328․ Գետի հոսանքի արագությունը 2 կմ/ժ է։ Նավակը, որի սեփական արագությունը
17 կմ/ժ է, 3 ժ լողացել է գետի հոսանքի ուղղությամբ և 4 ժ՝ հոսանքին հակառակ։
Քանի՞ կիլոմետր է անցել նավակը։

17 + 2 = 19 կմ/ժ

19 x 3 = 57 կմ/ժ

17 – 2 = 15 կմ/ժ

15 x 4 = 60 կմ

60 + 57 = 117 կմ

Странная страна Сникерс

Есть такая страна, которая называется Сникерс. В этой стране ничего не едят, кроме Сникерс. Соседние страны республики  Сникерс: Твикс, баунти, кит кат, марс. Все в этой стране сделано из шоколада, даже люди сделаны из шоколада. Когда-то была война с соседней Кит Кат страной . Шоколадные конфеты выходят из танков Сникерс страны, а шоколадные шарики выходят из танков Кит Кат страны. Война закончилась победой Сникерсов, потому что солдаты республики Кит кат растаяли от солнца.

28.10.2020

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

287․ 35-րդ նկարում պատկերված է մեքենայի շարժման գրաֆիկը.

Գրաֆիկով որոշե՛ք՝
ա) քանի կիլոմետր է անցել մեքենան 5 ժամում

180 : 3 x 5 = 300 կմ
բ) շարժման սկզբնակետից ինչ հեռավորության վրա է գտնվել մեքենան 1 ժ անց, 2 1/2 ժ անց

180 : 3 = 60 կմ (1 ժամում)

60 x 2 1/2 = 150 կմ (2 1/2 ժամում)
գ) որքան ժամանակում է մեքենան անցել 90 կմ։

1 ժամ 30 րոպեում

289․ Ունենք միևնույն 48 սմ2 մակերեսով 5 ուղղանկյուն։ Այդ ուղղանկյունների լայնություններն են՝ 1 սմ, 2 սմ, 3 սմ, 4 սմ, 6 սմ։ Կազմե՛ք ուղղանկյունների լայնությունից նրանց երկարությունների կախման աղյուսակը և համապատասխան գրաֆիկը

293․ Մեքենան 100 կմ անցնելու համար ծախսում է 10 լ բենզին: Նկատի
ունենալով, որ մեքենայի բենզինի բաքի տարողությունը 80 լ է`
որոշե՛ք, թե որքան բենզին կմնա բաքում, երբ մեքենան անցնի
20 կմ, 40 կմ, 60 կմ, 80 կմ: Կազմե՛ք համապատասխան գրաֆիկը:

295․ Գրե՛ք երկու համեմատություն, որոնց եզրային անդամների
արտադրյալը հավասար է 36-ի։

6 : 4 = 9 : 6

19 : 6 = 6 : 2

299․ Դպրոցի տասներորդդասարանցիներից գերազանցիկ են 15-ը, որ
նրանց 20 %-ն է։ Ընդամենը քանի՞ աշակերտ կա տասներորդ
դասարաններում։

15 x 100 : 20 = 75

Գարեգին Նժդեհ

Գարեգին Նժդեհ կամ՝ Գարեգին Առաքել Եղիշեի Տեր-Հարությունյան, ծնվել է հունվարի 1-ին, 1886 թիվ Ռուսական կայսրությունում՝ Երևանի նահանգի Նախիջևանի գավառի Կզնուտ գյուղում և վախճանվել է դեկտեմբերի 21, 1955 թիվ (69 տարեկան)։ Գարեգին Նժդեհը Հայաստանի Հանրապետության հարավային ուժերի հրամանատար և Լեռնահայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի հրամանատար։

Գարեգին Նժդեհի հրապարակ

Գարեգին Նժդեհի փողոց

Գարեգին Նժդեհի արձան

Գարեգին Նժդեհի փողոց Ապարանում

Գարեգին Նժդեհի փողոց Վանաձորում

Գարեգին Նժդեհի փողոց Ստեփանակերտում

Հետքրքիր փաստեր

Հայ նշանավոր քաղաքական եւ հասարական գործիչ Գարեգին Նժդեհի կյանքի եւ հասարական գործունեությունը ներկայացնող Ռաֆայել Համբարձումյանի գրքի շնորհանդեսի օրը պատահական չէր ընտրված: Այսօր Գարեգին Նժդեհի ծննդյան 120 ամյակն է: Ինչպես նշեց հեղինակը, երկար տարիներ նրա ծննդյան օրը սխալմամբ նշվել է հունվարի 1-ին, միայն պատմաբան Վահան Մելիքյանի հետուողական աշխատանքի շնորհիվ է, որ վերջապես հայտնի դարձավ ճիշտ տարեթիվը:

Սա հեղինակի հինգերորդ աշխատությունն է՝ նվիրված մեծ գործչին: Ի տարբերություն Գարեգին Նժդեհին նվիրված նախկին գործերի, նոր աշխատության հեղինակը հասարակությանն է ներկայացնում բոլորովին նոր փաստեր: «Այս գրքում ներկայացված փաստերրի 99%-ը կարող եմ ասել, որ նորություն են: Հիմնականում օգտվել եմ ԱԱԾ-ի արխիվից»,- ասում է Ռաֆայել Համբարձումյանը:

Գիրքը հրատարակվել է վարչապետ Անդրանիկ Մարգարյանի հովանավորությամբ, տպաքանակը եղել է բավական քիչ եւ արդեն սպառված է: Կարեւորելով Նժդեհի գաղափարախոսության նշանակությունը հայ պետական եւ հասարակական կյանքում՝ հեղինակը նշեց, որ հարկավոր է դպրոցից սկսել նրա գաղափարախոսության տարածումը: «Նժդեհը պիտի մտնի դպրոց»,- շեշտեց Ռաֆայել Համբարձումյանը:

Ռաֆայել Համբարձումյանի նախաձեռնությամբ դեռ անցյալ տարվանից սկսվել է նաեւ ստորագրահավաք՝ Նժդեհին Հայաստանի առաքելական եկեղեցու սուրբերի շարքերը դասելու նպատակով: Բավականաչափ ստորագրության հավաքելուց հետո նամակը կուղղվի Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Բ-ին եւ Մեծն Տանն Կիլիկիո Արամ Ա կաթողիկոսին:

Առաջարկվել է նաեւ օգոստոսի 30-ը՝ Նժդեհի մասունքները Հայաստան բերելու օրը, դարձնել նրա տոնը:

Գրաֆիկներ

286. Օդի ջերմաստիճանը չափել են մեկ օրվա ընթացքում։ Չափումների
արդյունքները ներկայացված են հետևյալ աղյուսակում.

288. Գնացքը A կետից մեկնել է C կետը։ Ճանապարհին այն կանգ է առել B կետում։ Այդ ամենը գրաֆիկորեն պատկերված է 36-րդ նկարում։ Գրաֆիկից ելնելով՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.
ա) Որքա՞ն ժամանակ է գնացքը եղել ճանապարհին։

7 ժամ
բ) Որքա՞ն ժամանակում է գնացքը հասել B կետը։

2 ժամում
գ) Ի՞նչ արագությամբ է գնացքը A կետից ընթացել դեպի B կետը։

60կմ/ժ
դ) Ի՞նչ արագությամբ է գնացքը B կետից ընթացել դեպի C կետը։

90 ։ 2 = 45
ե) Որքա՞ն է տևել B կետում արած կանգառը

5 – 2 = 3

292. Խանութը կոնֆետ է ստացել, որի 1 կգ-ն արժե 2000 դրամ: Առաջին օրն այդ կոնֆետից վաճառվել է 7 կգ, երկրորդ օրը10 կգ, երրորդ օրը 6 կգ, չորրորդ օրը` 5 կգ: Որոշե՛ք, թե կոնֆետների վաճառքից ի՞նչ գումար է ստացվել առաջին օրը, առաջին երկու օրում, առաջին երեք օրում, չորս օրում: Կազմե՛ք համապատասխան գրաֆիկը:

296. 9 տ երկաթի հանքաքարից ստանում են 5 տ երկաթ։ Որքա՞ն երկաթ
կստանան 54 տ հանքաքարից։

54 x 5 : 9 = 30

298. Ապրանքի գինը նախ իջեցվել է 15 %-ով, ապա՝ ևս 10 %-ով։ Որքա՞ն է
դարձել ապրանքի գինը, եթե սկզբնական գինը եղել է 5000 դրամ։

500 x 15 : 100 = 750

5000 – 750 = 4250

4250 x 10 : 100 = 425

4250 – 425 = 3825

Գլուխ տասնհինգերորդ. ԱՆԿՅՈԻՆԻ ԱՂՋԻԿԸ

Առաջադրանքներ.

Բացատրիր հետևյալ բառերը բառարանի օգնությամբ. ամոթխած, կանխամտածություն, տրցակ, խորտկարան, վատնել, վանդակորմ, ըմպելարան, ցասում:

Ամոթխած- Ամոթ զգացող, ամաչկոտ, պարկեշտ:

Կանխամտածություն-Կանխամտածելը, կանխամտածվելը:

Տրցակ-Կանխամտածելը, կանխամտածվելը:

Խորտկարան-Փոքրիկ նախաճաշարան, որտեղ զանազան խորտիկներ են մատուցում:

Վատնել-Գործադրելով՝ օգտագործելով սպառել:

Վանդակորմ-Վանդակավոր պատ՝ ցանկապատ, վանդակաշեն պատ:

Ըմպելարան-Գինետուն:

Ցասում- Սաստիկ զայրույթ՝ բարկություն, կատաղություն:

Թեև Սփանգլերը շտապում էր, բայց, միևնույն է, չէր կարող չնկատել միայնակ աղջկան, որը նրան թվաց, մենության մարմնացում է աշխարհի վրա: — Ինչպես ես հասկանում ընդգծված արտահայտությունը:

Սփանգլերը երբ տեսավ, որ աղջիկը նստած տխուր է և իրեն մենակ է զգում և Սփանգլերը տեսնելով, որ նա ուշանում է միանգամից վազեց և համբուրեց նրա այտը:

Առանց կանխամտածության, առանցկոտրատվելու, նա արագ հասավ աղջկան, մի պահ կանգ առավ և համբուրեց նրա այտը: Հեռանալուց առաջ նաաղջկան ասաց միակ բանը, որ հնարավոր էր ասել այդ պահին:— Դուք աշխարհի ամենասիրուն կինն եք: — Ինչու՞ Սփանգլերն այդպես վարվեց:

Որովհետև նա տեսավ թե աղջիկը ինչպես է խեղճացել և կծկվել

Պատմիր մի դեպք, երբ մի խոսքը կամ արարքը փոխել է քո կամ հարազատ-ընկեր-ծանոթիդ տրամադրությունը:

Մի անգամ ես և ընկերուհիներս սպասում էինք ֆիզկուլտուրայի դասին․ Մենք համոզված էինք որ այդ օրը կկռվենք սուսերով, բայց քանի որ այդ օրը մենք չկռվեցինք սուսերով՝ մենք շատ նեղվեցինք․․․

Սկսում եմ վախենալ։ Վախենում եմ, որ մի գիշեր կկորցնեմ գլուխս և մեկին կսպանեմ։ — Այս խոսքերից ելնելով՝ փորձիր բնութագրել Կորբետին:

Կորբետը վախկոտ էր, բայց նա ուներ լավ սիրտ, որը աշխատում է խորտկարանում:

26.10.2020 թ.—ԴԻԱԳՐԱՄՆԵՐ

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

262. Բետոնը ցեմենտի, ավազի և խճի խառնուրդ է։ Ցեմենտը բետոնի
1/7 մասն է, ավազը՝ 3/7 -ը, իսկ խիճը՝ 4/7 -ը։ Բետոնի բաղադրիչների
համար կազմե՛ք շրջանաձև դիագրամ։

268. Կազմե՛ք գծային դիագրամ հետևյալ տվյալներով. Լենա գետի երկարությունը 4400 կմ է, Վոլգայինը՝ 3530 կմ, Դանուբինը՝ 2850 կմ, Յանցզիինը՝ 5800 կմ, Մեկոնգինը՝ 4350 կմ, Նեղոսինը՝ 6670 կմ, Յուքոնինը՝ 3700 կմ։

270. Սյունակաձև դիագրամում (նկ. 31) ցույց է տրված, թե գյուղի այգիներում քանի տոննա միրգ է հավաքվել ամռան ամիսների ընթացքում։ Ելնելով դիագրամից՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.

ա) Ընդամենը որքա՞ն միրգ է հավաքվել օգոստոսին։

5 + 10 + 15 + 35 = 65

բ) Որքա՞ն բալ է հավաքվել ամռան ընթացքում։

20 + 40 + 15 = 75

գ) Ընդամենը որքա՞ն միրգ է հավաքվել ամռան ընթացքում:

65 + 115 + 100 = 280

դ) Ամենաշատը ո՞ր ամսին է միրգ հավաքվել։

Հուլիսին

273. 11000 դրամով ապրանք են գնել և նախատեսում են 15 % շահույթ
ստանալ: Դրա համար ի՞նչ գնով պետք է վաճառել ապրանքը:

11000 x 15 : 100 = 1650

11000 + 1650 = 12650

279. Մի քաղաքից մյուսը հասնելու համար մեքենան ծախսել է 30 լ բենզին, իսկ մոտոցիկլետը՝ 10 1/2 լ։ Քանի՞ տոկոսով է մոտոցիկլետի ծախսած բենզինը պակաս մեքենայի ծախսածից։

10 1/2 x 100 : 30 = 35%

100 – 35 = 65%